Шинэ жилийг анхлан тэмдэглэгч Д.Нацагдорж

Жилдээ ганцхан цагаан сараас өөр баярлаж цэнгэхийг төдийлөн мэддэггүй байсан Монголчууд XX зууны эхэн хагасаас "Ёлка" хэмээх шинэ баярыг тэмдэглэдэг болсон. Гэхдээ хувьсгалаас өмнө буюу Богд хаант засаглалын үед Монголд америк, орос хүмүүс амьдарч байсан учраас тэмдэглэдэг байсан талаар зарим баримтад тэмдэглэгдсэн байдаг.

Харин Монголчууд тэмдэглэх болсон анхны суурийг Их зохиолч Д.Нацагдорж тавьсан байдаг аж.

Тэрбээр Германд сурч байгаад ирэхдээ энэ баярын учир утгыг мэдэж хэсэг сэхээтнүүд 1933 онд "Ёлка" гэдгийг анх тэмдэглэсэн удаатай.

Д.Нацагдорж өөрийн амьдарч байсан хоёр өрөө байшиндаа зохиолч Д.Намдаг, Д.Наваанюүндэн, өврийн эхнэр Нина Шистакова, өөр хэдэн орос эмэгтэйн хамт "ёлка" тэмдэглэжээ. Тэд тухайн үедээ манайд ховорхон үзэгддэг барууны өндөр шилтэй архи дарс тавьж ихээхэн тансаг ширээ зассан байсан гэнэ. Шинэ жил тэмдэглэж буй зураг нь одоо Д.Нацагдоржийн музейд хадгалагдаж буй.

Удалгүй хоёр хоногийн дараа Дотоод яамнаас Д.Нацагдоржийг дуудан баривчилжээ. Цуг тэмдэглэсэн нөхөд нь сураггүй дайжицгаасан гэдэг. Түүнийг хөрөнгөтнүүдийн баярыг хийсэн, нөгөөтэйгүүр нууцаар бүлгийн хурал хийсэн хэмээн хэлмэгдүүлж байсан юм байна. Их зохиолч маань ингэж "ёлка" гэдгийг анх тэмдэглэсэн хэргээр зургаан сар суугаад гарсан удаатай. Үүнээс хойш нэг хэсэг нам жим болжээ.

Харин 1940 өөд оны эхэн дэлхийн хоёрдугаар дайны хүнд үед МАХН-ын Төв Хорооны нарийн бичгийн дарга С.Лувсан ЗХУ-д явж ирээд "орос ах нарын баяр ёлка гэдгийг тэмдэглэх нь зүйтэй юм байна" гэж ярьснаар анх сургууль соёлын газруудад тэмдэглэгдэж эхэлжээ. Ийнхүү Их зохиолч Д.Нацагдоржийн анх тэмдэглэсэн ёлка буюу шинэ жилийн баяр олон арван жилийн шалгуураар өнөөдрийг хүрч ирэхдээ монголчуудын хамгийн өргөн тэмдэглэдэг сайхан баярын нэг болжээ.

Facebook хамгаалалтаа чангатгана

Хойд Америкийн хэрэглэгчдээс гадна дэлхий даяар 500 сая хүнийг эгнээндээ нэгтгэсэн Facebook хэрэглэгчдийнхээ хувийн нууцыг хамгаалах тал дээр анхааран арга хэмжээ авахаа мэдэгдлээ. Хэрэглэгчдээс ирсэн гомдлын дагуу гурван сарын хугацаанд шалгалт хийсний эцэст тус компани ийм алхам хийх зайлшгүй хэрэгтэй байгаагаа хүлээн зөвшөөрөв.

Ирландын Мэдээлал хамгаалах комиссоос дээрх шалгалтыг хийсэн юм. Facebook-ийн Ирланд дахь оффис Америк, Канадаас бусад орны хэрэглэгчдийг хариуцдаг ажээ. Шалгалтын мөрөөр хамгаалалтыг сайжруулах ажлыг ирэх зургаан сарын дотор хийж гүйцэтгэх юм байна. Хэрэглэгч фото зургаа өөрийн хуудсанд хуулах үеэр хөндлөнгийн хүн тэрхүү зургийг олж үзэх боломжтой гэдгийг сануулах, аливаа мэдээллийг хэрэглэгч өөрийн хуудаснаасаа маш хялбархан устгах боломжтой болох зэрэг ажлуудыг хийх гэнэ. Энэ ажлаа тайлагнасан албан ёсны мэдээллийг ирэх долдугаар сард олон нийтэд цацна. Өнгөрсөн сард Facebook-ийг үүсгэн байгуулагч Марк Зюкерберг хэрэглэгчийн хувийн нууцыг хадгалах тал дээр нэлээд алдаа гаргаснаа хүлээн зөвшөөрч мэдэгдсэн билээ.

Ардчилсан үзэлтэй блогчин эмэгтэй баривчлагдав

Бахрейны ардчилсан үзэлтэй блогчин эмэгтэй Зайнаб Аль-Хаважа энэ сарын 15-нд үзэл бодлоо илэрхийлснийхээ төлөө баривчлагдсан байна. Гэвч түүнийг өнөөдөр суллажээ.

Эх сурвалж www.time.mn

Хашааны газрыг гурав ба түүнээс дээш өрөө байраар! 100+...гэж молигодов

      Сүхбаатар дүүргийн арваннэгдүгээр хороондоо "сэтгэлтэй" гурав сураггүй болжээ. Магадгүй энэ таны өнгөрсөн жилүүдийн хар бараан дурсамжийг сэдрээх байх. "Бид чадна. Итгэ. Бид бүтээнэ саналаа өгөөрэй" гэж хуга паналдаж байсан хамгийн ойрын цаг хугацаа руу өртөөлвөл 2008 оны сонгуулийн үе тодрон гарч ирнэ.Тэднийг Г.Өлзийбүрэн, Ч.Хандсүрэн, Н.Хишигдорж гэдэг. Сонгогчид аль хэдийнэ тэдний нэрийг нь мартчихсан байна лээ.

Дөрвөн жил буюу 1460 хоног хаагуур юу хийж явна вэ төлөөлөгчид өө! Дүүргийн чинь иргэд намгандаа, угаадсан дундаа аж төрсөн хэвээр л байхад санаа амар ажил бүтэж байна, тулгамдсан асуудлыг шийдэж чадна гэх зэргээр мэхлэсээр явна уу. Эрхэм төлөөлөгч та бүхнийг эрхлүүлэх гэж биш итгэл хүлээлгэж сонгосон гэдгийг арга нь барагдсан сонгогчид тань манай сонингийн энэхүү буланд хандлаа.

Тус төлөөлөгчид өнгөрсөн 2008 оны ИТХ-д МАН-аас нэр дэвшихдээ нэг дуугаар бидний уриа бол газар өмчлүүлэх л Хашаагаа гурав ба түүнээс дээш өрөө байраар 100+1" хэмээн хашгирч байснаа хар дарсан зүүдийг мартах адил огт санахгүй байна. Тэдний амлалтыг эргэн сануулвал:

-Оршин суугчдын өмчилж буй газрыг аль болох үнэд хүргэх чиглэлээр илүү түлхүү ажиллана.
-Газар өмчлөлгүй иргэдэд дэд бүтэц сайтай буюу байршил, ус, цахилгааны хангамж сайтай газар өмчлүүлэх бодлого барина.
- Нийтийн байрны хувьд эзэмших эрхийн гэрчилгээг олгуулна, мөн эрх зүйн байдлыг дээшлүүлнэ гэжээ.

Тэдний амлалт бодит биелэлээ олсон уу?
ИТХ-ын төлөөлөгч Г.Өлзийбүрэн дөрвөн жилийн өмнө миний баримталдаг зарчим бол итгэл даах явдал гэжээ. Боломжтой мэт даруухан мөрийн хөтөлбөрийн хачир болгож, сонгогчдын итгэлийг олж авахад ингэж хэлэх зайлшгүй хэрэгтэй байсан биз ээ. Харин тэдний VII тойрогт Сүхбаатар дүүргийн XI хороо харьяалагддаг.

Тус хороог бодлогоор ихээхэн харж үзэж, дэд бүтэцжүүлэх асуудлыг сонгогдсон төлөөлөгчдөөс нь илүү Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар хөгжүүлэх нь гэж иргэд баярлаж байсан нь талаар өнгөрч сонгуульд итгэх итгэлийг нь хөсөр хаяв. Тус хороонд хөрсөн доороос нь ус шүүрдэг учраас жорлон, муу усны нүх ухаж болдоггүй. Тиймээс айлууд угаадсаа гудамжиндаа асгадаг. Yep болохоор бохир ус нь гэрт нь орж ирдэг.

Хавар газар хэсэхээр шал нь доош сууж, өвөл болохоор хотойж хөлддөг нөхцөлд аж төрөн зутарч байна. Үүний улмаас халдварт өвчин байнга гардгийг хэлэх нь илүүц биз. Эндхийн айлуудыг энэ олон зовлонгоос нь салгах ганц гарц нь барилга барих. Үүнийг тэнэг хүн ч анзаарахаар учир төлөөлөгчид ингэж эмзэг асуудлыг хөндсөн хэрэг. Зуун айл орчмыг орон сууцны VII хороолол болгох төлөвлөгөө аль хэдийнэ батлагдаж, ажил эхлүүлээд дөрөв дэх жилийн нүүр үзэж байна.

Сүхбаатар дүүргийн XI хорооны нутагт байгуулах орон сууцны VII хорооллын Т хэсэгт барилга барих тухай нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн 146 тоот захирамж 2008 оны гуравдугаар сарын 27-ны өдөр гарчээ. Уг захирамжийн дагуу Орон сууцны санхүүжилтийн корпораци 2008 оны тавдугаар сараас "Төслийн нэгж" байгуулан, газар чөлөөлүүлэх ажлаа эхэлсэн.

Тус корпорацийн хоёр ажилтан үүнээс хойш бараг хоёр жил зарцуулан байж арайхийж 20 гаруй айлыг нүүлгэсэн. Уг нь нийслэлийн ИТХ-ын тэргүүлэгчдийн 2008 оны дөрөвдүгээр сарын 10-ны 47 дугаар тогтоолоор батласан тус хорооллын хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөөнд тусгаснаар 2020 он гэхэд Сүхбаатар дүүргийн IX, X, XI, XII хорооны нутаг дэвсгэрийн 210 га талбайд 10956 айлын орон сууц барьж, ашиглалтад оруулсан байх ёстой.

Тус хорооллын хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөөг боловсруулж байх үед Зуун айлд барилгажаагүй 85.99 га газарт 2500 өрхийн 7350 хүн оршин сууж байсан бол одоо 6499 өрхийн 26521 хүн амьдарч байна. Тэгэхээр дөрвөн жилд эндээс 370 айл нүүлгэсэн. Харин энэ хойгуур өмнө нь байсан хүн ам нь гурав дахин өсчихөж. Иргэд хэрвээ хашаагаа гурав ба түүнээс дээш өрөө байраар сольсон бол газраа дуртайяа чөлөөлөөд л өгөх байсан хэмээн ярьж байна. Хаширсан хүнийг л хашир хүн гэдэг.

Иргэдийн итгэлээр тоглож ханаагүй тэдэнд ямар ч хариуцлага алга. Удахгүй ээлжит сонгууль болох гэж байгаатай холбогдуулан хариуцлагаас мултрах гарц хайж, хийгээгүй ажлаа иргэд газраа чөлөөлж өгөөгүй улмаас хэрэгжүүлээгүй гэж хэргээ тохох гэж байгаа сурагтай. Одоо эрхэм төлөөлөгчид бүгд л тодорхой эрх мэдэлтэй, албан тушаалтай хүмүүс болжээ.

Ч.Хандсүрэн тус хорооныхоо Засаг дарга, Г.Өлзийбүрэн өнгөрсөн хаврыг хүртэл дүүр-гийн хурлын тэргүүлэгчийн албыг хашдаг байсан бөгөөд мөн "Сентоза" ХХК-ийн захирал, Н.Хишигдорж "Шинэчлэл инвест" ХХК-ийн зөвлөлийн дарга ажээ. Тэдний амьдрал ахуй нь дээшлээд байхаас биш тойргийн иргэдийнх улам л доройтоод байх юм. Тэд ээлжит сонгуульд нэр дэвших талаар мөрөөдөж яваа байх, харин бид дахиж хууртахгүй хэмээн сонгогчид тань ярьцгааж байна төлөөлөгчид өө!

  Эх сурвалж: noyon.mn Б.НЭРГҮЙ

Р.Чойном "Үг"

Хэн хүнтэй үг ярина гэдэг
Хэрэг дээрээ тулалдаан юм
Халуун хүйтэн ямарч зэвсгээс
Хатуу зөөлөн үг хүчтэй

Үгээр хүнийг захирч болно
Үхүүлж ч болно сэхээж ч болно
Шалдлуулж, инээлгэж, уйлуулж болно
Шархлуулж бас идгээж болно

Ярина гэдэг харин чанга дуугархын нэр биш
Яруу уран илтгэхийн нэр биш
Гагцхүү зөв сэтгэж зөв дуугархын нэр

Эсрэг талаа судлалгүйгээр
Эхэлж тулалдаанд ордоггүйн адил
Ярьж байгаа хүнээ мэдэлгүйгээр
Ямар үг түүнд тохируулах вэ?

Арслан заан шиг лут этгээдийг
Ангийн калибр шиг үгээр загатнуулах ч үгүй
Танк эсэргүүцэгч шиг хүчит үгээр бөмбөгдвөл
Тарвага шиг хүнээс юу нь үлдэх вэ?

Эхээс төрөхийн цорын ганцхан
Эвхмэл хутга шиг яриатай хүнийг
Дамаскийн илд шиг сүрт үгээр
Далайсан гарз шүү дээ

Байлдааны хуягт шиг хүний урдаас
Банз мод шиг үг хэлэх
Барын урдаас
Балиус барьсантай ижил

Утаа утаа бас дахин утаа

Улаанбаатар хотын агаарын бохирдол гамшгийн хэмжээнд хүрсэнийг төрийн түшээдээс эхлээд хүн бүр л мэдэж байгаа. Утааг бууруулах чиглэлээр засгийн газар цэвэр агаар төсөл боловсруулаад хэрэгжүүлж эхэлсэн ч сэтгэл эмзэглүүлмээр мэдээ шилээ даган гарч ирсээр. 2011 оны "Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага"-ын судалгаагаар манай улс агаарын бохирдлоороо аман хүзүүнд орсон аймшигт дүн гарсан. Үүний уршгаар төрөл бүрийн өвчин эмгэгтэй хүүхдүүд төрж, утаа угаар нь хүний генд нөлөөлж байгааг судлаачид тогтоожээ. Энэ хэвээр байвал эрүүл ураг бойжих магадлал тун бага байгаа юм. Харин агаарын бохирдлоос биднийг аврах нэгэн бэрд гарч ирсэн нь турк улсад үйлдвэрлэсэн "өлзий" зуух. Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр хангалттай л сурталчилсан. Гэвч реклам бодит амьдрал хоёр өдөр шөнө шиг л хол зөрүүтэй, бидний хульхин дээр цэцэг ургуулчихаж байгаа юм. Сайн тунгаавал энэ утаа, хэн нэгний хэтэвчээрээ таргалах боломж, бизнессийн бодлого болж хувирлаа. "Утааг багасгах Монгол зуух, үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжицгээе" гэсэн уриайтай шинэ зуух гарч ирсэн нь үүний нэг жишээ. Өлзий зуухыг худалдаж авах уу? үгүй юу? гэж толгойгоо гашилгаж байхад бас нэгэн бэрд гарч ирээд ард иргэдийг төөрөлдүүлж байгаа юм. Монгол Монголоо утаан дээр нь дөрөөлөн мөлжсөөр байх шиг. Хэрэв өөрийн ашиг сонирхолыг бодсон зусарч нөхдүүд олон байвал манай улс утаагаараа дэлхийд тэргүүлж, өвчин зовлонгийн үүр болохнээ.

Сонгууль ч гоё шүү

Сонгууль дөхөөд ирэхээр манай гудам өнгө орох юм аа. Шороон замыг нь засаад л, гэрлүүдийг нь сольж тавиад л. Харамсалтай нь санал хураалт дууссаны маргааш буцаагаад аваад явчихдаг юм хаха. Нэр дэвшигчид эээ гэж.